Artificiële Intelligentie ontwikkelt zich in een razendsnel tempo en brengt een overvloed aan nieuwe mogelijkheden met zich mee. Maar die opmars roept ook ethische en juridische vragen op, waarvoor bestaande wetgeving vaak tekortschiet. Om binnen Europa een veilig en verantwoord gebruik van AI te garanderen, is de AI Act in het leven geroepen.

Sinds 1 augustus 2024 legt de AI Act uniforme regels op voor het ontwikkelen en gebruiken van AI, met als doel innovatie te stimuleren én fundamentele rechten te beschermen. De wetgeving onderscheidt vier risiconiveaus voor AI-systemen: onaanvaardbaar, hoog, transparant en minimaal risico.

AI-systemen met een onaanvaardbaar risico zijn sinds 2 februari 2025 verboden. Dit betreft bijvoorbeeld toepassingen die gezichtsuitdrukkingen tracken op scholen of social scoring, een systeem waarbij individuen of organisaties een score krijgen op basis van hun gedrag, reputatie of andere gegevens, vaak gebruikt voor toegang tot diensten of privileges.

Daarnaast moeten werkgevers ervoor zorgen dat medewerkers die AI gebruiken hiervoor over voldoende kennis beschikken. Werknemers die AI-toepassingen gebruiken, moeten de juiste kennis en vaardigheden hebben om deze technologie op een verantwoorde manier in te zetten. Hoe ze dat invullen, mogen organisaties grotendeels zelf bepalen. Cruciaal is wel dat de juiste mensen op het juiste niveau worden opgeleid. Een IT-ontwikkelaar die code schrijft m.b.v. AI heeft immers andere training nodig dan iemand die generatieve AI-tools zoals Copilot gebruikt.

Vlaamse en lokale overheden hoeven het wiel niet zelf opnieuw uit te vinden om tegemoet te komen aan de verplichte AI-geletterdheid. Het AI Expertisecentrum van Digitaal Vlaanderen neemt hier een ontzorgende rol voor op. In 2025 vertaalt het Expertisecentrum niet alleen de wetgeving naar de overheidscontext, maar ontwikkelt het ook concrete tools en ondersteuning om overheden wegwijs te maken in AI.

Een eerste stap? Op 10 maart staat het volgende AI-netwerkevent in het teken van de nieuwe AI-geletterdheidsverplichting. Wat betekent AI-geletterdheid in de praktijk? Hoe kun je als organisatie aan de slag met het waarborgen van deze kennis bij je medewerkers? Tijdens dit event gaan experts dieper in op deze vragen en bieden ze praktische handvatten. Het AI-netwerkevent is volzet, hier kunt u zich inschrijven op de wachtlijst(opent in nieuw venster).

In afwachting daarvan, bracht het AI Expertisecentrum alvast het huidige opleidingsaanbod in kaart. Verschillende organisaties bieden cursussen en trainingen aan om medewerkers die met AI aan de slag gaan de nodige AI-vaardigheden bij te brengen.

Algemene opleidingen

• Elements of AI(opent in nieuw venster) (Universiteit Helsinki): Een laagdrempelige online cursus over AI, beschikbaar in het Nederlands.
• VDAB-cursus Artificiële Intelligentie(opent in nieuw venster): Basisprincipes van AI in slechts 4 uur.
• NL AI Bundel III:(opent in nieuw venster) Een uitgebreide verzameling bronnen over AI.
• Google Trainingsplatform(opent in nieuw venster): Gratis Engelstalige cursussen over AI, waaronder het nieuwe Gemini.

Daarnaast kunnen entiteiten van de Vlaamse overheid die gebruik maken van de werkplekdiensten via de ICT-raamcontracten het OASE-platform raadplegen(opent in nieuw venster). Het OASE-platform biedt leermodules over AI en tools zoals Copilot, inclusief een duidelijke niveaubeschrijving. Een OASE-licentie wordt automatisch toegekend aan alle medewerkers van een entiteit waarvan de IT-diensten beheerd worden door Digitaal Vlaanderen.

Webinars

• Infosessie EU AI Act: Een overzicht van de wetgeving en wat deze betekent voor overheden.
• Schrijven met generatieve AI: Praktische tips voor het gebruik van tools zoals Copilot Edge.

Zoekt u diepgaandere, meer specifieke cursussen voor uw medewerkers? Check dan:

• VAIA(opent in nieuw venster): Overzicht van AI-opleidingen, zowel gratis als betalend.
• FARI(opent in nieuw venster): Gespecialiseerde cursussen over AI.

De implementatie van de AI Act verloopt in verschillende fasen. In augustus 2026 worden de verplichtingen voor hoog-risico AI-systemen van toepassing (nieuwe hoog-risico AI-systemen of bestaande hoog-risico AI-systemen die een aanzienlijke wijziging ondergaan) en treden transparantie-eisen in werking. Tegen augustus 2027 is de AI Act volledig van kracht. Bij overheidsinstanties moeten tegen augustus 2030 àlle hoog-risico AI-systemen (dus ook de bestaande hoog-risico AI-systemen die ze al gebruikten voor augustus 2024) voldoen aan de verplichtingen voor hoog-risico AI-systemen.

• Het AI expertisecentrum van Digitaal Vlaanderen brengt inspiratie en kennisdeling, werkt kaders uit en promoot de inzet van artificiële intelligentie binnen de Vlaamse overheid en lokale overheden.​​​​​​​ Bezoek de infopagina van het AI Expertisecentrum.

• Piloottraject M365 Copilot is een succes: ontdek hoe uw entiteit hiermee aan de slag kan gaan