Er gelden specifieke regels omtrent het voorkomen en oplossen van belangenconflicten bij overheidsopdrachten om mededinging te vermijden en de gelijke behandeling te verzekeren.
Wat is een belangenconflict?
Er is sprake van een belangenconflict als een betrokken ambtenaar, openbare gezagdrager of andere persoon die op welke wijze ook aan de aanbesteder verbonden is, alsook elke persoon die bij de plaatsing of op het resultaat ervan
- invloed kan hebben,
- direct of indirect, financiële, economische of andere persoonlijke belangen heeft die geacht worden hun onpartijdigheid en onafhankelijkheid bij de plaatsing of de uitvoering in het gedrang te brengen.
Die personen mogen niet persoonlijk of via een tussenpersoon, rechtstreeks of onrechtstreeks tussenkomen bij de plaatsing of de uitvoering van een overheidsopdracht. Slechts in uitzonderlijke omstandigheden kan hiervan afgeweken worden, als dit de aanbesteder zou beletten om te kunnen voorzien in haar behoeften.
Er zijn vermoedens van een belangenconflict:
- bij bloed- of aanverwantschap in de rechte lijn tot de derde graad en in de zijlijn tot de vierde graad of in geval van wettelijke samenwoning, met één van de kandidaten of inschrijvers, of ieder ander natuurlijk persoon die voor rekening van één van hen een vertegenwoordigers-, beslissings- of controlebevoegdheid uitoefent
- als deze personen zelf of via een tussenpersoon eigenaar, mede-eigenaar of werkend vennoot zijn van één van de kandidaten of inschrijvers, dan wel in rechte of in feite, zelf of via een tussenpersoon, een vertegenwoordigings-, beslissings- of controlebevoegdheid uitoefenen.
De aanbesteder moet schriftelijk en onverwijld op de hoogte worden gebracht als:
- de betrokken persoon zich in een toestand van belangenconflict bevindt. De betrokken persoon is eveneens verplicht zichzelf te wraken.
- de betrokken persoon één of meer aandelen of deelbewijzen ter waarde van minstens 5% van het maatschappelijk kapitaal van een kandidaat of inschrijver bezit.
Wat is een draaideurconstructie?
Een draaideurconstructie is de situatie waarin een fysiek persoon in een recent verleden gewerkt heeft voor een aanbestedende overheid als interne medewerker, en vervolgens optreedt in een overheidsopdracht geplaatst door de aanbestedende overheid voor wie hij in het verleden gewerkt heeft. Er bestaat een verband tussen de vroegere activiteiten van de betrokken persoon bij de aanbestedende overheid en zijn activiteiten in het kader van de opdracht.
Het verbod is beperkt tot twee jaar te rekenen vanaf het ontslag van de betrokken personen of vanaf eender welke andere vorm van beëindiging van de vroegere activiteiten (bijv. oppensioenstelling). De wetgever acht dat na deze termijn de band tussen de betrokken persoon en zijn vroegere werkgever in die mate minder hecht is geworden dat de informatie waarover hij beschikt geen reële belangenconflicten meer zou kunnen scheppen.
De bepalingen gelden enkel in de richting van het vertrek van een medewerker van de aanbestedende overheid naar een kandidaat of inschrijver. De hypothese waarbij een oud-medewerker van een inschrijver komt werken bij een aanbestedende overheid en daar tussenkomt bij de plaatsing van een overheidsopdracht wordt niet geviseerd door de draaideurconstructie. Toch is het voor elke ambtenaar verboden om tussen te komen in de plaatsing van een overheidsopdracht als er sprake is van een belangenconflict. Als de aanbestedende overheid een belangenconflict niet kan verhelpen met minder ingrijpende maatregelen (bijv. vervanging van het personeelslid), kan de aanbestedende overheid een kandidaat of inschrijver van deelname aan de plaatsingsprocedure uitsluiten.