Herken nepnieuws - Informatie voor ouders

Stel jij je soms vragen bij alles wat kinderen online te zien krijgen? Stel hen eens de vraag: “Klopt da wel?” Niet alles wat je kind online tegenkomt, is juist. En het is ook niet altijd makkelijk om te weten wat waar is en wat niet. Jongeren komen dagelijks misleidende berichten tegen op sociale media zoals TikTok, Instagram en YouTube. Desinformatie en misinformatie zijn online heel aanwezig. En als jouw fake news-alarm aanslaat, wil dat niet zeggen dat het ook een belletje doet rinkelen bij je kind.

Benieuwd hoe jij je kind(eren) kan helpen beschermen tegen fake news, phishing, complottheorieën…? Ontdek al onze handige tips en tools die kinderen leren kritischer om te gaan met online informatie.

Desinformatie vs. misinformatie: wat is het verschil?

Niet alle desinformatie is fake news. En niet alle misleidende informatie heeft slechte bedoelingen. Er is een belangrijk verschil tussen desinformatie en misinformatie.

Wat is het verschil?

Info voor jongeren tussen 12 en 17 jaar

Info voor jongeren tussen 18 en 25 jaar

Voor ouders van jongeren tussen 12 en 17 jaar

Jongeren van 12 tot 17 jaar zijn vaak van ‘s ochtends tot ‘s avonds bezig met sociale media. TikTok, Instagram, Snapchat… Niet alles wat je kind online tegenkomt, is juist. Daarom is het belangrijk dat ze zélf kritisch leren kijken naar online informatie. Ontdek onze eenvoudige tips om je kind hierbij te helpen.

Hoe kan je als ouder helpen?

Toon interesse in hun online leven
Vraag je kind regelmatig wat ze tegenkomen op sociale media. Door interesse te tonen, moedig je open gesprekken aan.
Stel de vraag: “Klopt da wel?”
Herinner ze eraan om zich af te vragen: “Klopt dat wel?” Moedig hen aan om dingen die ze online zien of horen in vraag te stellen.
Leer ze om de bron te controleren
Jongeren vertrouwen online informatie sneller als het komt van een vriend(in) of influencer waar ze naar opkijken. Vraag waar de informatie vandaan komt. Leg ook uit wat een bron betrouwbaar maakt, en hoe ze bronnen kunnen checken.

De tips van Mediawijs(opent in nieuw venster) kunnen je hierbij helpen.
Leg uit hoe fake news en deepfakes werken
Leg uit dat niet alles wat ze zien echt is. Deepfakes en gemanipuleerde video’s kunnen er betrouwbaar en realistisch uitzien, maar misleidende informatie verspreiden. Bij nws check van VRT NWS(opent in nieuw venster) vind je een heleboel nuttige voorbeelden, video’s en tips.
Gebruik schermtijd als leerervaring
Maak van schermtijd een leermoment. Bekijk samen video’s of nieuwsartikelen en kijk kritisch naar de inhoud. Wat is feit en wat is nep? Dat is exact wat deCheckers(opent in nieuw venster) ook uitzoeken. Zij bekijken dagelijks online nieuwsberichten, en checken of ze waar of niet waar zijn.

Voor ouders van jongeren tussen 18 en 25 jaar

Jongeren tussen de 18 en 25 jaar zijn vaak druk bezig met hun eigen leven. Ze krijgen meer verantwoordelijkheid en ze zoeken hun eigen weg. Maar dat maakt hen niet minder kwetsbaar voor verkeerde informatie. Veel van wat ze lezen, komt van sociale media en nieuwsapps. Hoewel ze al meer ervaring hebben met online content, kunnen ze ook gemakkelijk in desinformatie terechtkomen. Zeker als ze in hun eigen filterbubbel(opent in nieuw venster) blijven.

Hoe kan je als ouder helpen?

Toon interesse en bied hulp in hun online leven
Blijf betrokken bij het online leven van je kinderen door interesse te tonen, regelmatig samen te zitten om bijvoorbeeld nieuwe tools en apps te verkennen, vragen te stellen over wat ze online ontdekken, en je hulp aan te bieden wanneer ze ergens tegenaan lopen of twijfelen.
Blijf vragen: klopt da wel?
Moedig je kinderen aan om altijd te blijven vragen: “Klopt da wel?” En dan bedoelen we niet alleen om fake news te spotten. Kritisch denken zal ook van pas komen tijdens hun studies, op het werk en in hun latere leven. Door nu deze vaardigheid te trainen, bereid je hen voor op een toekomst waarin ze zelfstandig verstandige keuzes maken.
Leg uit wat de invloed van algoritmes is
Prikkel de nieuwsgierigheid van je kinderen door samen te ontdekken hoe algoritmes op sociale media werken. Moedig ze aan om verder te kijken dan wat ze al kennen. Leg uit waarom het belangrijk is om verschillende nieuwsbronnen te bekijken en niet alleen af te gaan op wat ze al leuk vinden.
Moedig onderzoek aan
Jongeren zijn nieuwsgierig en willen graag zelf ontdekken. Stimuleer hen om zelf op onderzoek te gaan naar onderwerpen die hen interesseren. Moedig hen aan om meerdere bronnen te raadplegen en zo hun kennis te verdiepen. Zo geef je ze de tools om een breder perspectief te ontwikkelen en bewuste keuzes te maken.

Tips van experts

Fake news of niet? Zo kom je erachter

Niet alles wat viraal gaat, is juist. Met deze tips prik je zo door nepnieuws heen.

Let op emoties
Als een bericht je bang of boos wil maken, wees dan extra kritisch. Fake news speelt vaak met opzet in op je gevoel. Deel het bericht niet zomaar.
Check de bron
Ken je de persoon of site die dit deelt? Als de afzender niet betrouwbaar klinkt, check én dubbelcheck dan de feiten.
Doe een factcheck
Vind je de info op meerdere, onafhankelijke websites? Zoek naar betrouwbare bronnen.
Vraag je af: "Klopt da wel?"
Is wat je net zag, las of hoorde wel echt? Op sociale media - waar iedereen zomaar kan posten en delen - is het extra belangrijk om kritisch te kijken naar wat klopt en wat niet.