Herken nepnieuws - Informatie voor jeugdwerkers
Het is onmogelijk om jongeren af te schermen voor nepnieuws. Maar we kunnen hen wel kritisch leren omgaan met de informatie die op hen afkomt. Stel ze daarom de vraag: “Klopt da wel?” Op deze pagina vind je een heleboel tips en tools die jou helpen om met jongeren te praten over fake news. Zo help je ze om met een kritische blik te kijken naar de online informatie die ze dagelijks tegenkomen.
Doe mee: Verspreid de boodschap
Wil je jongeren helpen fake news te herkennen? Verspreid de boodschap online en offline! Download het contentpakket met praktische tips en tricks die je makkelijk kunt inzetten:
Waar vinden jongeren betrouwbare informatie?
Waar vinden jongeren betrouwbare informatie? Het internet biedt zoveel informatie. Hoe weet je welke bron betrouwbaar is en welke niet?
Je kan ook terecht op de website van jongerenmerk WatWat(opent in nieuw venster). Zij leggen complexe termen helder uit en delen betrouwbare informatie over allerlei topics die jongeren belangrijk vinden.
Hebben ze specifieke vragen over geld, gezondheid, seks of werk? Weten ze niet goed waar ze betrouwbaar nieuws vinden? Dan is dit een handige lijst met betrouwbare bronnen(opent in nieuw venster) voor jongeren.
Wat is een filterbubbel (en hoe voorkom je dat je erin terechtkomt)?
Kwetsbare jongeren zijn extra gevoelig voor de zogenaamde filterbubbel. Dat wil zeggen dat ze online - meestal via sociale media en hun slimme algoritmes - bijna alleen maar informatie te zien krijgen die hun bestaande ideeën bevestigt. Wat zijn de risico’s en hoe kan je zo’n filterbubbel vermijden?
Met jongeren praten over fake news: zo pak je dat aan
Toon interesse in hun online leven
Vraag regelmatig aan jongeren wat ze tegenkomen op sociale media. Door interesse te tonen, moedig je open gesprekken aan.
Stel de vraag: “Klopt da wel?”
Herinner jongeren eraan om zich af te vragen: “Klopt dat wel?” Moedig hen aan om dingen die ze online zien of horen in vraag te stellen.
Leer ze om de bron te controleren
Jongeren vertrouwen online informatie sneller als het komt van een vriend(in) of influencer waar ze naar opkijken. Vraag waar de informatie vandaan komt. Leg ook uit wat een bron betrouwbaar maakt, en hoe ze bronnen kunnen checken.
De tips van Mediawijs(opent in nieuw venster) kunnen je hierbij helpen. Of ontdek samen deze handige tools(opent in nieuw venster) om meer te leren over (nep)nieuws.Leg uit hoe fake news en deepfakes werken
Leg uit dat niet alles wat ze zien echt is. Deepfakes en gemanipuleerde video’s kunnen er betrouwbaar en realistisch uitzien, maar misleidende informatie verspreiden. Bij nws check(opent in nieuw venster) van VRT NWS vind je een heleboel nuttige voorbeelden, video’s en tips.
Ook interessant: No Cap (online training)
Op welke manier help je jongeren weerbaar te worden tegen nepnieuws en complotten? Hoe ga je om met conflict in een groep? Wat als conflicten uitgroeien tot extreme polarisatie of als jongeren zodanig radicaliseren dat ze nergens meer aansluiting vinden? No Cap biedt je concrete tips, achtergrondinformatie, inspirerende praktijken en kant-en-klaar lesmateriaal.
Fake news of niet? Zo komen jullie er zelf achter
Niet alles wat viraal gaat, is juist. Met deze tips prikken jullie zo door nepnieuws heen.
Let op emoties
Als een bericht je bang of boos wil maken, wees dan extra kritisch. Fake news speelt vaak met opzet in op je gevoel. Deel het bericht niet zomaar.
Wat als nieuws je bang, boos of verdrietig maakt?(opent in nieuw venster)
Check de bron
Ken je de persoon of site die dit deelt? Als de afzender niet betrouwbaar klinkt, check én dubbelcheck dan de feiten.
Doe een factcheck
Vind je de info op meerdere, onafhankelijke websites? Zoek naar betrouwbare bronnen.
De tips van Mediawijs(opent in nieuw venster) helpen je daarbij.Vraag je af: "Klopt da wel?"
Is wat je net zag, las of hoorde wel echt? Op sociale media - waar iedereen zomaar kan posten en delen - is het extra belangrijk om kritisch te kijken naar wat klopt en wat niet.
Leuk om samen te bekijken: deCheckers(opent in nieuw venster) vragen het zich dagelijks af en verzamelen alle Vlaamse factchecks op hun website.
Desinformatie vs. misinformatie: wat is het verschil?
Niet alle desinformatie is fake news. En niet alle misleidende informatie heeft slechte bedoelingen. Er is een belangrijk verschil tussen desinformatie en misinformatie.