Het basis- en secundair onderwijs wordt beheerd door het Ministerie van Nationaal Onderwijs of ‘Milli Eğitim Bakanlığı’ (MEB). Het schooljaar loopt van september tot juni. Sinds 2012 hebben leerlingen 12 jaar leerplicht.

Basisonderwijs

Het basisonderwijs of ‘ilköğretim’ duurt 8 jaar. De eerste 4 jaar basisonderwijs of ‘ilk okulu’ zijn bestemd voor kinderen tussen 6 en 10 jaar.

Lager secundair onderwijs

De volgende 4 jaren basisonderwijs, het lager secundair onderwijs of ‘orta okulu’, zijn bestemd voor kinderen van 10 tot 14 jaar oud. Deze opleiding leidt tot het diploma basisonderwijs of ‘Ilköğretim Diploması’. De resultaten van dit diploma zijn belangrijk om te bepalen welk type middelbare school de leerling kan volgen.

Hoger technisch onderwijs

Op het einde behalen leerlingen een technisch diploma of een ‘Teknik Lisesi Diploması’. De opleidingen duren 5 jaar.

Hoger beroepsonderwijs

Op het einde behalen leerlingen een diploma beroepsonderwijs of ‘Meslek Lisesi Diploması’. De opleidingen duren 4 jaar.

Doel beroepsopleidingen

Beroeps- en technische programma’s zijn bedoeld om mensen op te leiden voor de arbeidsmarkt en studenten voor te bereiden op het hoger onderwijs. Beroepsonderwijs en technische middelbare scholen die een vreemde taal als instructiemiddel gebruiken, vereisen een extra voorbereidend jaar.

Verder studeren

Sinds de zomer van 2002 mogen afgestudeerden van het secundair beroeps- en technisch onderwijs doorstromen naar het ‘Ön Lisans programma’ of ‘Associate Degree’ in het hoger beroepsonderwijs, in het domein van hun opleiding. Dit programma duurt 2 jaar. Het is wel noodzakelijk om een bepaalde score te halen op het nationale toelatingsexamen. Afgestudeerden hebben ook de mogelijkheid om via een examen toegang te krijgen tot een bachelorprogramma. Na het slagen voor het verticaal transferexamen of het ‘Dikey Geçiş Sinavi’, krijgen ze toegang tot het derde jaar van universitaire opleiding. Deze universitaire opleiding duurt 4 jaar en leidt tot het bachelordiploma of de ‘bachelor degree’, ‘Lisans Diploması’ in het Turks.

Instellingen hoger onderwijs

Het volledige hoger onderwijs in Turkije wordt aangeboden door universiteiten en bestaat uit associate-, bachelor-, master- en doctoraatsprogramma’s. De Raad van Hoger Onderwijs (YÖK) is verantwoordelijk voor de regulering van alle activiteiten gerelateerd aan het hoger onderwijs. Sommige instellingen worden gerund door andere ministeries; de politieacademie wordt bijvoorbeeld beheerd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken.

Universiteiten kunnen hun eigen curriculum bepalen, maar het curriculum moet goedgekeurd worden door de YÖK.

Zowel openbare als privé-universiteiten

Aan vele privé-universiteiten wordt een vreemde taal als onderwijstaal gebruikt, vooral Engels. Daarnaast zijn er universiteiten die bepaalde studieprogramma’s in het Engels, of tweetalige programma’s aanbieden. Een aantal studierichtingen worden in het Duits of Frans gegeven. Voor toelating tot een dergelijk programma is een taalvoorbereidingsprogramma van één jaar vereist. Dat geldt dan voor studenten die de desbetreffende taal niet als onderwijstaal hadden tijdens het secundair onderwijs. Na dit voorbereidende jaar volgen studenten een universitaire opleiding van 4 jaar, zoals overeenkomstige programma’s aan een Turkstalige universiteit.

Toelatingsvoorwaarden

Sinds 2018: nationaal toelatingsexamen

Studenten moeten een diploma middelbaar onderwijs of een ‘Lise Diplomasi’ hebben (zie hierboven: ‘onderwijsniveaus: basis- en secundair onderwijs - Hoger secundair onderwijs - algemeen vormend onderwijs’) en slagen voor een nationaal toelatingsexamen, het Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS). Het YKS bestaat uit 3 verschillende examens:

1. TYT - ‘Temel Yeterlilik Testi’ of ‘Core Proficiency Test’. Met TYT worden de studenten getest op vaardigheden in kernvakken zoals wiskunde, natuurwetenschappen, sociale wetenschappen en Turkse taal. De TYT is verplicht voor alle studenten en geeft toegang tot tweejarige opleidingen in het hoger beroepsonderwijs, de ‘Ön Lisans’.

2. AYT - ‘Alan Yeterlilik Testleri’ of ‘Specialism Proficiency Test’. De AYT is de tweede fase van het toelatingsexamen, na de TYT. Hiermee worden studenten in hun gekozen vakgebied getest op zoals wiskunde, wetenschappen of sociale wetenschappen. Slagen voor de AYT geeft toegang tot bacheloropleidingen.

3. YDT - ‘Yabancı Dil Testi’ of ‘Foreign Language Test’. De YDT is een verplicht taalexamen voor kandidaten die toegang willen tot een talenstudie.

Scores

De toelating tot een opleiding wordt bepaald door de behaalde score bij bovenstaande examens. Voor elke opleiding is een minimale score nodig. De minimum toelatingsscore per opleiding wordt bepaald door de onderwijsinstellingen zelf, maar het is ÖSYM die de studenten in de cursussen plaatst.

Bij toelating tot kunst-, sport- en muziekopleidingen kan van kandidaten worden geëist om audities te doen en toetsen af te leggen.

Organisatie toelatingsexamen

Het Studenten Selectie en Plaatsingscentrum of het ‘Ögrenci Seçme ve Yerlestirme Merkezi’ (ÖSYM) organiseert en beheert de toelatingsexamens. Het is geaffilieerd aan de YÖK.

Sinds 2018

Vóór 2018 moesten kandidaten 2 centrale toelatingsexamens afleggen, het ‘Yükseköğretime Geçis Sınavı’ (YGS) of ‘Higher Education Examination’ en het ‘Lisans Yerleştirme Sınavı’ (LYS) of ‘Undergraduate Placement Examination’.

De resultaten van het YGS examen werden gebruikt bij toelating tot opleidingen van 2 jaar in het hoger beroepsonderwijs. De score van het LYS-toelatingsexamen was samengesteld uit de resultaten van het LYS-toelatingsexamen, de resultaten van het YGS-toelatingsexamen en het gemiddelde van de op de secundaire school behaalde cijfers. Deze score werd gebruikt bij de toelating tot bacheloropleidingen.

Studiebewijzen

Ön Lisans diploması (associate degree)

Meer info zie hierboven ‘Onderwijsniveaus: lager en secundair onderwijs - beroepsonderwijs).

Lisans Diploması (Bachelor degree)

Bacheloropleidingen duren 4 jaar, met een maximale studieduur van 7 jaar. Ze leiden tot het ‘Lisans Diploması’ of ‘Bachelor’s degree’.

De programma’s van 4 jaar omvatten een studielast van 240 ECTS (128 credits volgens het oude Turkse systeem). De meeste programma’s zijn vooral gebaseerd op lessen van ongeveer 32 uur per week. Gewoonlijk is het vereist dat de studenten een gemiddelde score van tenminste 2.00 behalen.

Soms wordt de naam van het diploma gecombineerd met die van een titel, bijvoorbeeld ‘Lisans Diploması ve Mimar Unvanıni’ (architect) of ‘Lisans Diploması ve Mühendis Ünvanıni’ (ingenieur). Het programma farmacologie, dat 4 jaar duurt, sluit af met het diploma ‘Eczacilik Lisans Diploması’.

De opleidingen diergeneeskunde en tandheelkunde duren 5 jaar (300 ECTS / 160 Turkse credits) en worden afgesloten met respectievelijk het ‘Veterinerlik Yüksek Lisans Diploması’ (diploma diergeneeskunde) en het ‘Dişhekimliği Yüksek Lisans Diploması’ (diploma tandheelkunde). De opleiding geneeskunde, die 6 jaar duurt en 360 ECTS / 192 Turkse credits heeft, wordt afgerond met het getuigschrift ‘Tip Doktorluğu Diploması’.

Het einddiploma van de studierichtingen geneeskunde, tandheelkunde en diergeneeskunde staat gelijk aan een ‘Yüksek Lisans Diploması’ of een masterdiploma. De studenten die dit diploma behalen, kunnen in principe starten met het PhD-programma. Er is geen bijkomende professionele registratie vereist en de houder van het gespecialiseerde diploma heeft het recht om de praktijk uit te oefenen.

Ihtısas Sertıfıkası (Certificate of Specialisation) / Uzmanlik Belgesi (Certificate of Expertise)

Na het bachelordiploma kunnen studenten een programma van één jaar volgen en een specialisatiecertificaat behalen. Dat certificaat wordt geaccepteerd als een gevorderde kwalificatie voor werk, maar valt niet onder het YÖK-rechtsgebied. Het wordt daarom niet als een academische kwalificatie beschouwd. Dit certificaat wordt toegekend in bepaalde gebieden, waaronder geneeskunde, tandheelkunde of diergeneeskunde.

Yüksek Lisans Diploması (Master’s degree)

Er bestaan twee soorten masterprogramma’s, één met en één zonder scriptie. De opleiding met scriptie (tezli) duurt 2 jaar (120 ECTS / 60 Turkse credits) en deze zonder scriptie (tessiz) 1,5 jaar (90 ECTS / 45 Turkse credits).

De toelating wordt door de hoger onderwijsinstellingen zelf geregeld. Toelating is afhankelijk van het cijfer dat samengesteld is uit het behaalde gemiddelde tijdens de bacheloropleiding, de resultaten van de ‘Graduate Education Entrance Examination’ (ALES) en de resultaten van een persoonlijk gesprek.

Studenten moeten ten minste 7 kredietvakken en een gemiddelde van 3 halen om het diploma te kunnen behalen.

Doktora Diploması (Doktora)

Kandidaten voor doctoraatstudies moeten in het algemeen in bezit zijn van een masterdiploma en slagen in een toelatingsexamen georganiseerd door ÖSYM. Als de scores van studenten op het ‘Lisans Diploması’ uitzonderlijk goed zijn, kunnen ze met dit diploma rechtstreeks toegelaten worden tot de PhD-opleiding. Het verschil met het normale traject is dat ze meer voorbereidend onderwijs moet volgen.

Om een doctoraatsdiploma of ‘Doktora Diploması’ te behalen, volgen studenten 2 tot 5 jaar opleiding met een minimale studielast 180 ECTS. De PhD bestaat uit cursussen en er moet een dissertatie geschreven en openbaar verdedigd worden.

In bepaalde vakken, waaronder tandheelkunde, diergeneeskunde en geneeskunde, is er één langcyclustraining die 5 of 6 jaar duurt. Er is geen tweede cycluskwalificatie.