De Europese talentenpool
Op 13 juni 2024 heeft de Raad van de Europese Unie (EU) onder Belgisch voorzitterschap zijn standpunt bepaald over een voorstel voor een EU-talentenpool. De EU-talentenpool wil de aantrekkelijkheid van de Europese arbeidsmarkt vergroten. Hoe? Via een EU-breed onlineplatform dat openstaat voor burgers van 3de landen die legaal in de EU willen werken en voor EU-werkgevers die het talent dat ze nodig hebben niet kunnen vinden op de Europese arbeidsmarkt. “Net als een dating-app, maar dan voor internationaal talent en werkgevers”, luidt het.
Auteur: Morgane Karlowski, jurist Europees recht bij het Departement Werk en Sociale Economie
Een potentiële gamechanger voor structurele tekorten op de arbeidsmarkt
War for talent
De Vlaamse arbeidsmarkt staat in brand. De tekorten die we vandaag ondervinden in de knelpuntsectoren zoals de zorg, het transport en het onderwijs zijn ook op Europees niveau voelbaar. Die tekorten worden door de EU aangepakt door middel van activering van de inactieve bevolking en het omscholen en bijscholen van de actieve bevolking. Door de alsmaar groeiende behoeften van de arbeidsmarkt, onder meer in het kader van de groene en digitale transitie, volstaat het benutten van het potentieel binnen de EU echter niet meer. Daarom moeten we ook buiten de grenzen van de EU naar talent zoeken.
Het EU-wetgevingskader
De EU heeft in de afgelopen jaren de tekortkomingen in het EU-wetgevingskader rond economische migratie hard aangepakt. Zo werd in 2019 het wetgevingskader onderworpen aan een ‘fitness check’ waarbij de lidstaten de EU-maatregelen hebben geëvalueerd. Op basis van de input heeft de Europese Commissie vastgesteld dat het bestaande wetgevingskader heel gefragmenteerd is. Hierdoor is de EU onvoldoende aantrekkelijk voor internationaal talent.
Aan de hand van die bevindingen werden de richtlijnen Europese Blauwe Kaart (1) en Single Permit (2) herzien en zijn de onderhandelingen voor de richtlijn Langdurig Ingezetenen (3) volop aan de gang. Ondanks de wetgevende maatregelen stelt de Europese Commissie vast dat dit alsnog onvoldoende is om tegemoet te komen aan de structurele tekorten aan arbeidskrachten in de EU.
Om die reden heeft de Europese Commissie op 16 november 2023 bij de Raad een voorstel ingediend: de voor een verordering van het Europees Parlement en de Raad voor oprichting van een EU-talentenpool.
[1] Richtlijn (EU) 2021/1883 van het Europees Parlement en de Raad van 20 oktober 2021 betreffende de voorwaarden voor toegang en verblijf van onderdanen van derde landen met het oog op een hooggekwalificeerde baan, en tot intrekking van Richtlijn 2009/50/EG van de Raad. [2] Richtlijn (EU) 2024/1233 van het Europees Parlement en de Raad van 24 april 2024 betreffende één enkele aanvraagprocedure voor een gecombineerde vergunning voor onderdanen van derde landen om te verblijven en te werken op het grondgebied van een lidstaat, alsmede inzake een gemeenschappelijk pakket rechten voor werknemers uit derde landen die legaal in een lidstaat verblijven (herschikking). [3] Richtlijn 2003/109/EG van de Raad van 25 november 2003 betreffende de status van langdurig ingezeten onderdanen van derde landen.
Matchmaking
Het voorstel heeft tot doel een EU-breed platform op te richten, de zogenaamde EU-talentenpool. Dit moet internationale werving voor knelpuntberoepen vergemakkelijken door werkgevers in de EU te matchen aan werkzoekenden in 3de landen. Het platform speelt zo in op de nood aan een ‘match’ tussen het internationaal talent en de potentiële werkgever.
Krachtlijnen van het voorstel
Volgende stappen
Op basis van het standpunt dat de lidstaten zijn overeengekomen, kan de Raad de onderhandelingen met het Europees Parlement starten om overeenstemming te bereiken over de definitieve wetgeving. Bovenstaand voorstel kan dus nog veranderen.
Eén ding is duidelijk: de EU-talentenpool zal de concurrentieslag naar internationaal talent alleen maar versterken. Tekent Vlaanderen hierop in? Dan denkt ze best na over enkele strategische opties om 1 van de actieve spelers te worden in de ‘war on talent’ en hoe ze het internationaal talent kan overtuigen om zich hier te vestigen.
Auteur: Morgane Karlowski, jurist Europees recht bij het Departement Werk en Sociale Economie