Uitgaven lokale overheden

De uitgaven van alle gemeentebesturen (inclusief districten) en openbare centra voor maatschappelijk welzijn (OCMW’s) van het Vlaamse Gewest kwamen in 2023 in totaal uit op 18,3 miljard euro. Dat komt overeen met 2.700 euro per inwoner.

De uitgaven van de gemeentebesturen en OCMW’s stegen tussen 2022 en 2023 met 7%.

Binnen de lokale overheden hadden autonome gemeentebedrijven (AGB’s), na de gemeentebesturen en OCMW’s, de hoogste uitgaven. De uitgaven van de AGB’s bedroegen in 2023 1,6 miljard euro of gemiddeld 232 euro per inwoner.

Na de gemeentebesturen en OCMW’s en de AGB’s komen de welzijnsverenigingen (OCMW-verenigingen), de provinciebesturen en de autonome provinciebedrijven. Hun uitgaven bedroegen respectievelijk 1,4 miljard, 1,2 miljard en 181 miljoen euro.

De uitgaven groeiden tussen 2022 en 2023 het sterkst bij de AGB’s (+19%), de provinciebesturen (+10%) en de autonome provinciebedrijven (+7,5%).

De uitgaven van de lokale overheden vallen uiteen in 3 groepen:

• exploitatie-uitgaven: lopende uitgaven voor personeel, pensioenen en andere werkingskosten
• investeringsuitgaven
• financieringsuitgaven, hoofdzakelijk terugbetaling van leningen.

Financieringsuitgaven worden niet meegerekend in de ESR-uitgaven van de Vlaamse overheid.

Bij de lokale overheden waren de exploitatie-uitgaven of lopende uitgaven de belangrijkste uitgavenpost. Hun aandeel in de totale uitgaven was in 2023 het grootst bij de autonome provinciebedrijven (94%). Dan volgen de welzijnsverenigingen (87%), de gemeentebesturen/OCMW’s (79%) en de provinciebesturen (78%). De autonome gemeentebedrijven kenden het laagste aandeel (69%).

Binnen de exploitatie-uitgaven wogen de bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen het zwaarst door. Alleen bij de autonome gemeentebedrijven waren uitgaven voor Goederen en diensten hoger.

Investeringsuitgaven hadden met 23% van de uitgaven het grootste gewicht bij de autonome gemeentebedrijven. Dan volgden de provinciebesturen (18%) en de gemeentebesturen inclusief OCMW’s (16%).

Volgens de COFOG-classificatie woog Algemeen overheidsbestuur bij de gemeentebesturen met 29% het zwaarst door in de uitgaven van 2023. Daarna volgden Sociale bescherming (15%) en Recreatie, cultuur en godsdienst (14%). Bij de welzijnsverenigingen domineerden Gezondheid (54%), Sociale bescherming (25%) en Algemeen overheidsbestuur (20%).

In 2023 varieerde het uitgavenniveau van de gemeentebesturen en OCMW’s tussen 1.341 euro en 6.225 euro per inwoner. In de grotere steden en in de kuststreek lagen de uitgaven per inwoner meestal hoger. In de meer landelijke gebieden is het uitgavenpeil gewoonlijk lager.