Het bijzonder toezicht heeft betrekking op de documenten die voortvloeien uit het financieel beheer van de eredienst: het meerjarenplan (en aanpassing van het meerjarenplan), het budget (en de budgetwijziging), de jaarrekening en desgevallend de eindrekening van een penningmeester.
Meerjarenplan en aanpassing van meerjarenplan
Er is een goedkeuringsprocedure voorzien voor het meerjarenplan en de wijziging ervan. Zowel de gemeente (provincie), het erkend representatief orgaan als de provinciegouverneur zijn een betrokken partij.
- Stap 1
Vaststelling (aanpassing van) meerjarenplan door bestuursorgaan
- Stap 2
Gelijktijdige verzending naar representatief orgaan, gemeenteraad en provinciegouverneur
Het centraal bestuur bezorgt het planningsdocument aan het representatief erkend orgaan voor advies en aan de gemeenteraad (provincieraad) voor goedkeuring. De provinciegouverneur ontvangt als tweedelijnstoezichthouder eveneens een exemplaar.
De inzending van deze (aangepaste) meerjarenplannen gebeurt gecoördineerd en gelijktijdig door het centraal bestuur. Als er geen centraal bestuur werd opgericht, is het eredienstbestuur zelf verantwoordelijk voor de verzending van het document.
- Stap 3
Advies van het representatief orgaan
Het representatief erkend orgaan beschikt over een termijn van 50 dagen om een advies uit te brengen. Die termijn gaat in op de dag na ontvangst van het meerjarenplan.
Als de gemeenteraad (provincieraad) geen advies binnen die termijn heeft ontvangen, wordt het representatief orgaan geacht gunstig advies te hebben gegeven.
- Stap 4
Goedkeuring gemeenteraad of provincieraad
De gemeenteraad (provincieraad) kan het meerjarenplan goedkeuren, niet-goedkeuren of aanpassen aan wat in voorafgaand overleg met het bestuur van de eredienst is besproken.
Ze moet die beslissing binnen een termijn van 100 dagen overmaken aan de provinciegouverneur, het centraal bestuur, het eredienstbestuur en het representatief erkend orgaan. Als dat niet gebeurt, wordt het meerjarenplan automatisch goedgekeurd. De termijn gaat in op de dag na ontvangst van het advies van het erkend representatief orgaan of de dag na het verstrijken van die termijn van 50 dagen.
In het geval van een grensoverschrijdende eredienstbestuur verstuurt de gemeente (provincie) waar het hoofdgebouw van het eredienstbestuur zich bevindt, eveneens een besluit naar de overige gemeenten(n) (provincie(s)).
- Stap 5
Beroepsmogelijkheid bij de provinciegouverneur
Er kan binnen een termijn van 30 dagen na ontvangst van het besluit van de gemeenteraad (provincieraad) beroep worden ingediend bij de provinciegouverneur.
De provinciegouverneur beschikt opnieuw over een termijn van 30 dagen om zich over het ontvangen beroep uit te spreken. Die termijn houdt op met lopen als de gouverneur met een aangetekende brief aanvullende inlichtingen inwint. Een nieuwe termijn van 30 dagen neemt een aanvang de dag na de ontvangst van de gevraagde stukken.
Als de provinciegouverneur binnen die termijn geen besluit naar het eredienstbestuur, het centraal bestuur, de gemeenteoverheid (provincieoverheid) en het erkend representatief orgaan heeft verstuurd, wordt verondersteld dat de provinciegouverneur het beroep heeft ingewilligd.
- Stap 6
Beroepsmogelijkheid bij de Vlaamse Regering
Er kan binnen een termijn van 30 dagen na ontvangst van het besluit van de provinciegouverneur (of tegen het gebrek aan dit besluit) beroep worden ingesteld bij de Vlaamse regering.
De Vlaamse Regering heeft 30 dagen de tijd om een uitspraak te doen. Die termijn houdt op met lopen als de Regering met een aangetekende brief aanvullende inlichtingen inwint. Een nieuwe termijn van 30 dagen neemt een aanvang de dag na de ontvangst van de gevraagde stukken.
Het beroep wordt ingewilligd als na het verstrijken van de termijn geen besluit van de Vlaamse Regering werd verstuurd naar de betrokken partijen: de provinciegouverneur, het eredienstbestuur, het centraal bestuur, de gemeenteoverheid (provincieoverheid) en het erkend representatief orgaan.
Budget
Er is een procedure voorzien voor de kennisgeving of goedkeuring van het budget van de besturen van de eredienst. Zowel de gemeente (provincie), het erkend representatief orgaan als de provinciegouverneur zijn een betrokken partij.
- Stap 1
Inzending voor advies aan het representatief erkend orgaan
Het centraal bestuur legt het document - voorafgaand aan de inzending aan de gemeente (provincie) - voor advies voor aan het representatief erkend orgaan.
- Stap 2
Indiening bij gemeente-of provinciebestuur
Het centraal bestuur of het eredienstbestuur zelf (bij afwezigheid van een centraal bestuur) dient een budget voor het komende jaar vóór 1 oktober in bij het gemeentebestuur (provinciebestuur).
Het verdere verloop van de toezichtsprocedure is afhankelijk van het feit of het budget al dan niet past in het (goedgekeurde, eventueel aangepaste) meerjarenplan. Het budget moet aan bepaalde voorwaarden voldoen om in het meerjarenplan te passen.
- Stap 3
Aktename of goedkeuring door de gemeenteraad (provincieraad)
Als het budget past in het meerjarenplan, neemt de gemeenteraad (provincieraad) binnen een termijn van 50 dagen na ontvangst van het budget akte van het document. Dat het budget past, betekent dat de jaarlijkse aanpassing van de ramingen in het budget geen aanleiding geven tot de wijziging van het meerjarenplan. Als de gemeenteraad (provincieraad) enkel akte heeft moeten nemen van het budget, brengt de raad het centraal kerkbestuur, het eredienstbestuur en het erkend representatief orgaan op de hoogte van de aktename.
Als blijkt dat het budget niet past in het meerjarenplan, kan de gemeente (provincie) binnen een termijn van 50 dagen:
- het budget expliciet goedkeuren
- het budget aanpassen om het in overeenstemming te brengen met het goedgekeurde meerjarenplan.
Als de gemeenteraad (provincieraad) een expliciete goedkeuring heeft gegeven of het budget heeft gewijzigd, moet de raad het centraal bestuur, het eredienstbestuur, het erkend representatief orgaan en de provinciegouverneur informeren over die beslissing.
Bij een grensoverschrijdend eredienstbestuur moet de gemeenteraad (provincieraad) van de gemeente (provincie) waar het hoofdgebouw van de eredienst zich bevindt het besluit ook versturen naar de overige gemeente(n) (provincie(s)).
Het uitblijven van een gemeenteraadsbeslissing (provincieraadsbeslissing) impliceert een automatische goedkeuring van het budget.
Het eredienstbestuur kan ook zelf haar meerjarenplan voorafgaandelijk wijzigen zodat het budget finaal toch past. In dat geval wordt de goedkeuringsprocedure van een aangepast meerjarenplan gevolgd.
- Stap 4
Beroepsmogelijkheid
Tegen deze gemeenteraadsbeslissing (provincieraadsbeslissing) is een beroepsmogelijkheid voorzien die verloopt zoals de beroepsprocedure bij een (aangepast) meerjarenplan.
Jaarrekening
Het bestuur van de eredienst stelt jaarlijks de rekening vast van het voorgaande jaar en dient ze vóór 1 maart in bij het centraal bestuur.
Het centraal bestuur of (bij afwezigheid ervan) het eredienstbestuur bezorgt vóór 1 mei volgend op het afgesloten boekjaar gelijktijdig 1 exemplaar van de jaarrekening aan het gemeentebestuur (provinciebestuur) voor advies en aan de provinciegouverneur voor goedkeuring.
- Stap 1
Advies van het gemeentebestuur (provinciebestuur)
De gemeente (provincie) heeft 50 dagen de tijd om haar advies aan de provinciegouverneur bekend te maken. Als de gemeente (provincie) geen tijdig advies verstuurt, wordt verondersteld dat het advies gunstig is.
- Stap 2
Goedkeuring door de provinciegouverneur
De provinciegouverneur spreekt zich binnen een termijn van 200 dagen na ontvangst van de jaarrekening uit over de goedkeuring ervan en stelt ook de bedragen vast.
Bij het toezicht op de jaarrekeningen wordt systematisch een kopie van de laatste rekeninguittreksels gevraagd, om de aansluiting te kunnen nagaan tussen de cijfers van de jaarrekening en de reële financiële toestand. Het gaat dan om de rekeninguittreksels van alle financiële rekeningen, dus ook de patrimoniumrekeningen.
- Stap 3
Kennisname goedkeuring provinciegouverneur
Het goedkeuringsbesluit van de provinciegouverneur wordt overgemaakt aan het centraal bestuur, het gemeentebestuur (provinciebestuur), het eredienstbestuur, de penningmeester en het erkend representatief orgaan. Bij afwezigheid van dit besluit wordt de jaarrekening stilzwijgend goedgekeurd.
- Stap 4
Verlenen van de kwijting
Het eredienstbestuur kan in de eerstvolgende vergadering overgaan tot het verlenen van kwijting aan de penningmeester.
Het niet-verlenen van de kwijting kan alleen bij een gemotiveerd besluit dat gelijktijdig aan de penningmeester en de provinciegouverneur wordt doorgestuurd.
In geval van een kwijting met een tekort, zal het eredienstbestuur via een aangetekend schrijven de penningmeester verzoeken om een gelijkwaardig bedrag in de kas te storten.
Eindrekening
Als de functie van de penningmeester eindigt, stelt de penningmeester of zijn/haar rechtverkrijgenden binnen een termijn van 2 maanden een eindrekening op. Er volgt een procedure van kennisname en goedkeuring.
- Stap 1
Kennisname door het bestuur van de eredienst
De penningmeester (of zijn/haar rechtverkrijgenden) legt de eindrekening ter kennisname voor aan het eredienstbestuur. Dit document moet ondertekend zijn door de penningmeester zelf of zijn/haar rechtverkrijgenden.
Het voorleggen van de eindrekening aan de gemeenteraad (provincieraad) voor advies is niet van toepassing. De penningmeester legt enkel ten opzichte van het eredienstbestuur verantwoording af.
- Stap 2
Goedkeuring provinciegouverneur
De penningmeester of zijn/haar rechtverkrijgenden leggen de eindafrekening ter goedkeuring voor aan de provinciegouverneur. Die beschikt over een termijn van 200 dagen na ontvangst van de eindrekening om zich uit te spreken over de goedkeuring ervan en de vaststelling van de bedragen.
- Stap 3
Verzending goedkeuringsbesluit
De provinciegouverneur zendt het goedkeuringsbesluit naar het centraal bestuur, het gemeentebestuur (provinciebestuur), het eredienstbestuur, het erkend representatief orgaan en de penningmeester of zijn/haar rechtverkrijgenden.
Als de provinciegouverneur geen besluit verstuurt, wordt de eindafrekening automatisch goedgekeurd.
- Stap 4
Verlenen van de kwijting
De verlening van de kwijting verloopt zoals de kwijtingsprocedure van een gewone jaarrekening.