Dit zijn gegevens in elektronische vorm die gehecht zijn aan of logisch verbonden zijn met andere gegevens in elektronische vorm, en die door de ondertekenaar worden gebruikt om te ondertekenen.

Voorbeelden zijn het invoegen van een gescande papieren handtekening in een te ondertekenen document, het invoeren van een PIN-code of wachtwoord of het aanklikken van een knop “ik ga akkoord”.

De gewone elektronische handtekening is de meest eenvoudige vorm van ondertekening. Zij biedt echter geen garanties voor de authenticiteit van de handtekening (d.i. de zekerheid omtrent de identiteit van de ondertekenaar) of de integriteit van het document (d.i. de controle op eventuele wijzigingen an het document).

Hoewel een gewone elektronische handtekening niet wordt gelijkgesteld (geassimileerd) met een handgeschreven handtekening, kan de ondertekenaar wel terugvallen op het non-discriminatiebeginsel. Dit beginsel houdt in dat een rechter de elektronische handtekening niet kan weigeren louter omwille van het elektronische karakter ervan. Dit betekent echter niet dat dit soort elektronische handtekening dezelfde juridische waarde heeft als een handgeschreven handtekening.

Dit is een elektronische handtekening die:

• op een unieke wijze aan de ondertekenaar is verbonden (bv. door aan de ondertekenaar een unieke code/private sleutel toe te kennen);
• het mogelijk maakt om de ondertekenaar te identificeren (bv. door middel van een identiteitscertificaat of biometrie);
• tot stand komt met gegevens voor het aanmaken van elektronische handtekeningen die de ondertekenaar, met een hoog vertrouwensniveau, onder zijn uitsluitende controle kan gebruiken (bv. de toegang tot een private sleutel is enkel mogelijk na een pincode);
• en wijzigingen achteraf traceerbaar maakt (bv. audit-trail of hashing).

Voorbeelden zijn een klik op de knop handtekening in een informatiesysteem via authenticatie (bv. username/paswoord) in combinatie met audit trails.

Een geavanceerde handtekening vereist dus een aantal technische controles die aantonen dat de handtekening authentiek is en dat het te ondertekenen document integer blijft. Ze biedt dus meer garanties voor authenticiteit en integriteit dan een gewone elektronische handtekening.

Net zoals het geval is bij de gewone elektronische handtekening, wordt de geavanceerde elektronische handtekening niet geassimileerd met een handgeschreven handtekening, maar kan de ondertekenaar wel terugvallen op het non-discriminatiebeginsel.

Dit is een geavanceerde elektronische handtekening die:

• aangemaakt is met een gekwalificeerd middel voor het aanmaken van elektronische handtekeningen (bv. geconfigureerde software en/of hardware om een elektronische handtekening aan te maken en die aan bepaalde eisen voldoet);
• gebaseerd is op een gekwalificeerd certificaat voor elektronische handtekeningen afgegeven door een gekwalificeerde verlener van vertrouwensdiensten (bv. een handtekeningcertificaat dat aan bepaalde eisen voldoet).

Het belangrijkste voorbeeld van een gekwalificeerde elektronische handtekening is de ondertekening via eID of via de Itsme-applicatie. Digitaal Vlaanderen bied het Digitaal Tekenplatform (ook wel de handtekenmap genoemd) aan om het plaatsen van een gekwalificeerde handtekening te vereenvoudigen.

De gekwalificeerde elektronische handtekening is een technisch complexe vorm van ondertekening die, vergeleken met de gewone en geavanceerde handtekening, juridisch het meest garanties biedt op het vlak van authenticiteit van de handtekening en integriteit van het ondertekende document.

Deze elektronische handtekening wordt gelijkgesteld (geassimileerd) met een handgeschreven handtekening. Dat betekent dat de gekwalificeerde elektronische handtekening dezelfde rechtsgevolgen heeft als een handgeschreven handtekening. De gekwalificeerde elektronische handtekening geniet eveneens van het non-discriminatiebeginsel. Bovendien wordt een gekwalificeerde elektronische handtekening in alle andere lidstaten van de Europese Unie erkend wanneer zij gebaseerd is op een in een lidstaat afgegeven handtekeningcertificaat.

Wanneer een elektronische handtekening op papier wordt gematerialiseerd (d.i. een gematerialiseerde handtekening), bv. door te printen, verliest de elektronische handtekening in principe haar juridisch statuut. Na de afdruk op papier verliest de handtekening immers haar functies van authenticiteit en integriteit.

Gebruik van bepaalde technologieën maken het mogelijk om aan de hand van het originele digitale document (bv. via een QR-code) de originele elektronische handtekening op te vragen en laten toe dat een gematerialiseerde handtekening de functies van een geavanceerde elektronische handtekening kan vervullen. Een gematerialiseerde handtekening die voldoet aan de vereisten van een geavanceerde elektronische handtekening wordt ook wel een “hybride handtekening” genoemd.

Een hybride handtekening kan dus even rechtsgeldig zijn als een elektronische handtekening onder bepaalde strikte voorwaarden, maar dat is niet noodzakelijk altijd het geval. Het tekenplatform dat door Digitaal Vlaanderen aangeboden wordt, ondersteunt het plaatsen van een QR-code.

Wanneer verschillende partijen eenzelfde document moeten ondertekenen, valt het aan te raden om alle partijen ofwel allen handgeschreven te laten ondertekenen ofwel allen elektronisch. Hoewel dit in principe geen strikt juridische vereiste is, is het een stuk efficiënter voor alle partijen.

Er is een mogelijkheid om een overeenkomst rechtsgeldig door de ene partij handgeschreven en door de andere partij elektronisch te laten ondertekenen, namelijk via het ondertekenen in “counterparts”. Het ondertekenen in counterparts houdt in dat elke partij zijn eigen exemplaar van (eenzelfde, identieke) overeenkomst ondertekent waarna de ondertekenpagina’s onderling tussen alle partijen worden uitgewisseld. Op die manier beschikt elke partij over de overeenkomst met de ondertekenpagina’s van de andere partijen, die samen één origineel vormen. Een partij zou je dus een ondertekenpagina elektronisch kunnen bezorgen, terwijl je de overeenkomst zelf handgeschreven hebt ondertekend en de ondertekenpagina fysiek aan je contractspartijen hebt bezorgd.

In dat geval zorg je er best voor dat er een counterpartsclausule staat in de overeenkomst, zodat de ondertekenpagina’s met de handtekening(en) van je contractspartij(en) samen met de tekst van de overeenkomst zelf als een origineel exemplaar kan worden beschouwd. Een counterpartsclausule kan er bijvoorbeeld als volgt uitzien:

“Deze overeenkomst kan worden ondertekend in één of meerdere exemplaren, die elk apart als een origineel worden beschouwd en alle samen één en dezelfde overeenkomst vormen.”