Vlaams Actieplan Armoedebestrijding
Armoede is niet enkel een kwestie van inkomen. Het onvoldoende kunnen waarmaken van diverse rechten zoals het recht op wonen, gezondheidszorg, cultuur, onderwijs, … speelt minstens een even grote rol.
Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2020-2024
De Vlaamse Regering keurde op 25 september 2020, op voorstel van minister van Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding, het Vlaams actieplan armoedebestrijding goed.
Dit actieplan kwam tot stand met participatie van de doelgroepen in partnerschap met het Netwerk Tegen Armoede, en verzamelt de acties van de verschillende Vlaamse ministers omtrent armoedebestrijding voor de komende legislatuur.
Om tot een meer krachtige aanpak van armoede te komen, bepaalde de Vlaamse Regering een beperkt aantal prioritaire, overheidsbrede en geïntegreerde strategische doelstellingen. De doelstellingen zijn gebaseerd op het Vlaams Regeerakkoord 2019-2024:
- De Vlaamse overheid voorkomt en bestrijdt onderbescherming om te vermijden dat mensen in armoede en sociale uitsluiting terecht komen.
- De Vlaamse overheid zet gerichte acties op tegen kinderarmoede.
- De Vlaamse overheid zet in op activering, het versterken van mensen en het verhogen van zelfredzaamheid.
- De Vlaamse overheid ondersteunt burgers bij plotse veranderingen in hun leven zodat het risico om in armoede terecht te komen beperkt wordt.
- De Vlaamse overheid zet in op een kwaliteitsvolle, leefbare en gezonde omgeving voor iedereen.
Daarnaast volgt het ook vier leidende principes:
- de regiefunctie van de lokale besturen,
- een participatief en krachtgericht beleid,
- resultaatsgerichte monitoring en wetenschappelijk onderbouwd beleid en
- een beleid van solidariteit en verantwoordelijkheid.
De vakministers die gevat worden onder de overeengekomen doelstellingen leggen concrete en evalueerbare acties binnen hun domein vast. De bevoegde vakministers zijn verantwoordelijk voor de invulling van de acties, de opvolging en de uitvoering ervan, het participatieve proces met relevante stakeholders, het tijdspad voor de uitvoering en het bepalen van budget en indicatoren voor opvolging.
De oplijsting van acties in het VAPA is niet-exhaustief, we kiezen immers voor een krachtig en gebald actieplan met voor elke doelstelling een bundeling van een beknopt aantal acties per vakdomein en waar nodig vakdomeinoverschrijdend. Het veel ruimere beleid binnen elk vakdomein wordt beschreven in de beleidsnota’s en beleids- en begrotingstoelichtingen (BBT) van de bevoegde ministers, vanzelfsprekend bevat dit ook sociale en armoede bestrijdende maatregelen. Deze worden niet integraal hernomen in het VAPA om onnodige planlast te vermijden en een goede efficiënte opvolging van het VAPA te faciliteren.
Dit actieplan kwam tot stand in een bijzondere periode, waarin de coronacrisis zeker voor mensen in armoede grote gevolgen had en heeft. De Vlaamse regering nam ook heel wat maatregelen om de directe gevolgen van corona voor deze groep op te vangen. Maar, de effecten op het armoederisico en de effecten op middellange en lange termijn zijn op dit ogenblik nog niet exact in te schatten. De Vlaamse regering zal steeds de vinger aan de pols moeten houden en waar nodig snel reageren.
Nieuw actieplan ter voorkoming en bestrijding van dak- en thuisloosheid 2020-2024
Op 18 december 2020 werd het nieuw actieplan ter voorkoming en bestrijding van dak- en thuisloosheid 2020-2024(PDF bestand opent in nieuw venster) op de Vlaamse Regering gebracht.
Dit actieplan geeft uitvoering aan actie 7.5.8 van het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2020-2024. Het wordt dan ook als bijlage bij dit VAPA gevoegd.
Bijsturing van het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2020-2024
Twee jaar na de inwerkingtreding van het VAPA, moet de Vlaamse Regering dit actieplan evalueren en zo nodig bijsturen. Het steunt daarvoor op een voortgangsrapportage over de uitvoering van het actieplan en op een analyse van gewijzigde maatschappelijke ontwikkelingen die relevant zijn voor het armoedebestrijdingsbeleid.
Na kennisname door de Vlaamse Regering op 14 april 2022 van het voortgangsrapport heeft de coördinerend minister voor armoedebestrijding aan het HPAO (Horizontaal Permanent Armoedeoverleg) gevraagd om de bijsturing van het VAPA voor te bereiden. Op 28 oktober 2022 nam de Vlaamse Regering kennis van het bijgestuurde VAPA(PDF bestand opent in nieuw venster).
Wettelijke basis
Het armoededecreet(opent in nieuw venster) (art. 5) en het uitvoeringsbesluit(opent in nieuw venster) (art. 2 tot en met 5) bepalen de wettelijke basis van het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding. De Vlaamse Regering stelt binnen twaalf maanden na haar aantreden een actieplan armoedebestrijding op dat loopt over een periode van vijf jaar.
Het actieplan is zo opgebouwd dat minstens de basisrechten, vermeld in het Algemeen Verslag over de Armoede, worden gerespecteerd: het recht op participatie, maatschappelijke dienstverlening, gezin, rechtsbedeling, cultuur, inkomen, onderwijs, werkgelegenheid, huisvesting, gezondheidszorg.
Het actieplan omvat minstens de volgende onderdelen:
- de beschrijving van de algemene visie op het Vlaamse armoedebestrijdingsbeleid;
- de situering van het Vlaamse armoedebestrijdingsbeleid binnen het nationale en het Europese armoedebestrijdingsbeleid;
- de geformuleerde doelstellingen op lange en op korte termijn binnen elk beleidsdomein;
- de concrete beleidsacties;
- het tijdpad, opgesteld voor de uitvoering;
- de opgave van de indicatoren om de voortgang te meten;
- de ingezette instrumenten.
Het actieplan komt tot stand met participatie van de doelgroepen, in partnerschap met het Vlaams Netwerk. Andere maatschappelijke actoren en adviesorganen kunnen eveneens bij de opmaak van het actieplan betrokken worden.
De coördinerende minister legt het actieplan binnen twaalf maanden na het aantreden van de Vlaamse Regering ter goedkeuring voor aan de Vlaamse Regering. De Vlaamse Regering bezorgt het actieplan uiterlijk een maand later aan het Vlaams Parlement.
De Vlaamse Regering deelt tweejaarlijks aan het Vlaams Parlement een rapport mee over de voortgang van de uitvoering van het actieplan. Dat voortgangsrapport bevat per beleidsdomein de opgave van de voortgang van de beleidsacties en het jaarverslag van de werking van het permanente armoedeoverleg. De coördinerende minister legt het voortgangsrapport tweejaarlijks voor 1 april voor aan de Vlaamse Regering. De Vlaamse Regering bezorgt het voortgangsrapport tweejaarlijks voor 1 mei aan het Vlaams Parlement.
Twee jaar na de inwerkingtreding van het actieplan wordt het actieplan geëvalueerd en zo nodig bijgestuurd. Die bijsturing omvat het voortgangsrapport, een analyse van gewijzigde maatschappelijke ontwikkelingen die relevant zijn voor het armoedebestrijdingsbeleid en de nieuwe initiatieven binnen elk beleidsdomein, met opgave van het tijdpad en de indicatoren om de voortgang te meten.
De coördinerende minister legt het bijgestuurde actieplan samen met het voortgangsrapport, voor aan de Vlaamse Regering. De Vlaamse Regering bezorgt het bijgestuurde actieplan samen met het voortgangsrapport aan het Vlaams Parlement.
Iedere Vlaamse minister wijst binnen zijn beleidsdomein één of meer aandachtsambtenaren voor armoedebestrijding aan, die verantwoordelijk zijn voor de voorbereiding en de voortgangscontrole van het actieplan.