Projecten armoedebestrijding

Zowel het Vlaamse regeerakkoord 2019-2024 als het Vlaams actieplan armoedebestrijding 2020-2024 leggen een klemtoon op de aanpak van de gevolgen van armoede bij kinderen. Deze projectoproep past in dit engagement en focust op de strijd tegen kansarmoede bij kinderen, jongeren en hun gezinnen.

Armoede is een complexe problematiek die een aanpak vraagt vanuit verschillende sectoren, organisaties en expertises. We stellen daarbij vast dat er heel wat actoren actief (willen) zijn op het vlak van kansarmoedebestrijding, maar dat zij elkaar niet voldoende vinden of onvoldoende op de hoogte zijn van wat er op het terrein bestaat.

Lokaal zijn er heel wat mensen actief bezig met de strijd tegen kinderarmoede, zowel professioneel als vrijwillig. Als antwoord op de complexiteit van armoede en de nood aan meer samenwerking tussen mensen en organisaties zien we in de praktijk meer en meer netwerken ontstaan. Netwerken waarin verschillende organisaties bondgenoot worden in de strijd tegen (kinder)armoede. Deze bondgenoten kunnen beter concrete problematieken detecteren, maar ook concrete oplossingen formuleren, netwerken en verbindingen leggen tussen mensen in armoede, leerkrachten, vrijwilligers, hulpverleners, onderwijs, vrije tijd enzovoort. Deze bondgenoten zijn niet op zoek naar het oprichten van nieuwe structuren of naar extra vergaderingen, maar kunnen net vanuit hun praktijkervaring op dat lokale niveau concrete oplossingen uitwerken en uitvoeren.

Gezien het belang van de strijd tegen kinderarmoede, werd voor deze oproep een budget van 3 miljoen euro voorzien op de Vlaamse begroting voor 2023 en, onder voorbehoud van goedkeuring door het Vlaams Parlement, 4 miljoen euro op de Vlaamse begroting voor 2024. We ontvingen 151 aanvragen waarvan er 45 geselecteerd konden worden met het beschikbare budget. 19 projecten startten op 1 december 2023. 26 projecten startten op 1 februari 2024. De projecten hebben een looptijd van 2 tot 3 jaar.

De impact van armoede op jonge kinderen is groot. Onderzoek toont aan dat het belangrijk is om structureel vroeg en nabij gezinnen in te zetten op het bestrijden van kinderarmoede.

Minister Hilde Crevits, bevoegd voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin en Minister Benjamin Dalle, bevoegd voor Brussel, Jeugd, Media en Armoedebestrijding investeren samen 1.2 miljoen euro in laagdrempelige, vernieuwende en verbrede initiatieven binnen preventieve gezinsondersteuning, samen met en voor gezinnen in armoede met het oog op een structurele kinderarmoedebestrijding.

Lokale besturen konden tot en met 1 mei 2023 een projectvoorstel indienen.

De projecten startten vanaf 1 oktober 2023 op en worden voor drie jaar gesubsidieerd.

Sociale distibutieplatformen richten zich op de lokale/regionale logistieke inzameling van voedseloverschotten (bij producenten/veilingen, supermarkten, bedrijven …) op een voedselveilige manier en de verdeling ervan aan voedselhulp- en sociale organisaties, al dan niet met tijdelijke stockage. Zij doen dit in een bepaalde regio. Dat kan gaan over een grote stad of (meer landelijke) regio tot een provincie. Zij doen dit in overleg met en ter ondersteuning van de deelnemende lokale sociale organisaties. Zij hebben in hun activiteiten ook aandacht voor tewerkstellingsmogelijkheden van kansengroepen, bv. in de sociale economie (binnen de eigen organisatie of door samenwerking).

Tot eind juni 2021 liepen vijf projecten inzake sociale distributieplatformen. Uit de evaluatie van die projecten blijkt dat ze een belangrijke meerwaarde bieden op vlak van armoedebestrijding. In de gelanceerde projectoproep werd dan ook voortgebouwd op deze projectresultaten

Daarnaast willen we in de nabije toekomst stappen zetten zodat de sociale distributieplatformen zich verder ontwikkelen tot circulaire voedselhubs. Een voedselhub is een fysieke en digitale plek voor voedselinitiatieven, met optimale herwaardering van voedseloverschotten en nevenstromen, met focus op sociale herverdeling. Dit heeft tot doel een einde aan voedselverspilling te maken en een bijdrage te leveren aan de sociale circulaire economie van morgen.

De Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding, dhr. Wouter Beke, wenst in dit kader projecten te ondersteunen met het oog op het realiseren van een Vlaanderen dekkend aanbod van sociale distributieplatformen en de transitie maken naar voedselhubs tegen eind 2025. De voorziene projectperiode is van 1 december 2021 t.e.m. 30 november 2025.

Er zijn 12 projecten geselecteerd en lopende.

Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding Wouter Beke lanceerde in 2021 een projectoproep om een aantal pilootprojecten te ondersteunen die waardevolle input kunnen leveren om tot een breed toepasbaar Vlaams kader voor lokale gezinscoaches te komen.

Gedurende de projectperiode werd er wetenschappelijke opvolging en evaluatie van de projecten georganiseerd vanuit het Steunpunt WVG. Dit onderzoek werd opgevolgd via de stuurgroep lokale gezinscoaches.(opent in nieuw venster)

De geselecteerde pilootprojecten konden eveneens gebruik maken van een aanbod van coaching en intervisie. In het kader van de projectoproep ‘coaching en intervisie pilootprojecten van lokale gezinscoaches’ werd hogeschool Odisee Brussel geselecteerd als begeleidingsinstantie.

De opdracht bestond minimaal uit:

• Lokale ondersteuning en coaching
• Bovenlokale ondersteuning en uitwisseling
• Participatie aan de stuurgroep lokale gezinscoaches op Vlaams niveau

In haar Regeerakkoord en het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2020-2024 wil de Vlaamse Regering lokale besturen ondersteunen om via het principe van lokale gezinscoaches een intensieve begeleiding op maat te realiseren voor kwetsbare gezinnen met kinderen die kampen met diverse problemen.

In het kader van de projectoproep ‘pilootprojecten lokale gezinscoaches’ van Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding, dhr. Wouter Beke werden vijf projecten geselecteerd die waardevolle input kunnen leveren om tot een breed toepasbaar kader voor deze lokale gezinscoaches te komen. Het betreffen: ILV Baldemore (met werkingsgebied ELZ Baldemore), Herenthout, Leuven (met werkingsgebied ELZ Leuven), Bilzen en Oostende.

Gedurende de projectperiode (1 november 2021 t.e.m. 31 oktober 2023), werd een wetenschappelijke opvolging en evaluatie van de projecten georganiseerd(opent in nieuw venster). De projecten konden eveneens gebruik maken van een aanbod rond coaching en intervisie. In het kader van de projectoproep ‘coaching en intervisie pilootprojecten lokale gezinscoaches’ werd hogeschool Odisee Brussel hiervoor geselecteerd als begeleidingsinstantie.

De coördinerend minister van Armoedebestrijding kent een subsidie toe aan 28 projecten voor “het persoonlijk netwerk van mensen in armoede versterken”. Het uiteindelijke doel is om armoede structureel te bestrijden door het verhogen van de zelfredzaamheid van deze kwetsbare doelgroep.

Met dit project wenst de coördinerend minister een ondersteuningsaanbod voor deze projecten te subsidiëren. De ondersteuningsopdracht startte op 1 april 2019 en eindigde op 31 maart 2022. Deze ondersteuning bestond minimaal uit:

• het opzetten van een lerend netwerk dat minstens 2 keer per kalenderjaar samenkomt, bij een lokale werking en met inbreng van relevante expertise;
• voeling krijgen en houden met de projecten en hun (leer)vragen;
• bundelen van goede praktijken, knelpunten en oplossingen in duurzame instrumenten;
• verspreiden van de goede praktijken en de leereffecten uit de projecten;
• verantwoording en rapportering naar de Vlaamse overheid via een stuurgroep en een tussentijdse rapportage eind maart 2020.

De coördinerend minister van Armoedebestrijding wilt projecten ondersteunen die het persoonlijk netwerk van mensen in armoede versterken. Het uiteindelijke doel is om armoede structureel te bestrijden door het verhogen van de zelfredzaamheid van deze kwetsbare doelgroep.

Begin 2018 werd in opdracht van de coördinerend minister het onderzoeksrapport ‘persoonlijke netwerkversterking bij mensen in armoede’(PDF bestand opent in nieuw venster) opgeleverd. Het toont aan dat mensen in armoede een groter risico lopen op een minder sterk sociaal netwerk. Wanneer mensen opgroeien in armoede zijn de kansen om duurzame relaties aan te gaan en te onderhouden doorgaans beperkter. Tegelijkertijd tonen studies aan dat een sterk sociaal netwerk essentieel is voor een positief welbevinden en psychologische draagkracht. Een steunend sociaal netwerk biedt niet enkel emotionele en praktische steun, maar is ook een belangrijke beschermende factor die de algemene levenskwaliteit ten goede komt.

Deze projecten spitsen zich toe op het werkmodel ‘persoonlijke vriend’. Dit model omvat methoden waarbij een vrijwillige sleutelfiguur ingeschakeld wordt om een persoon in armoede te ondersteunen (buddywerkingen). Er wordt gefocust op dit werkmodel aangezien er in de studie wordt aangetoond dat dit een relatief jong model is, waarbij tevens ruimte voor versterking is.

Er zijn 28 projecten geselecteerd.

Gezinnen die in een kwetsbare positie leven, dreigen door COVID-19 zwaarder getroffen te worden. Verschillende problemen die samenhangen met hun situatie zoals armoede, eenzaamheid, isolement, een klein sociaal netwerk, beperkte financiële buffers, zwakke positie op de arbeidsmarkt, taalachterstand, onderwijsachterstand, energiearmoede, … worden versterkt door terechte overheidsmaatregelen of door de toepassing hiervan door de samenleving.

Een van de maatregelen uit het actieplan “mentaal welzijn” of “Zorgen voor morgen” wil het aanbod aan psychosociale bijstand op de 1ste lijn versterken. Eén van de belangrijkste aandachtspunten die door, de door de minister opgerichte, Taskforce Kwetsbare Gezinnen naar voren werd geschoven, was het vergrote risico op isolement en het wegvallen van het al meer beperkte sociale netwerk van deze mensen. Hierdoor verdwenen sociale contacten, was er een negatieve impact op het mentaal welzijn of werden hulp- en dienstverlening onderbroken en steeg ook de nood aan noodhulp.

De Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding wil in dit kader projecten ondersteunen die mensen in armoede proactief en outreachend opzoeken, terug contact uitbouwen en onderhouden, hun netwerken terug te versterken, te connecteren met de samenleving en ervoor te zorgen dat ze – wanneer nodig – psychosociale bijstand krijgen.

Er zijn 129 organisaties die een aanvraag hebben ingediend. Hiervan werden er 75 projecten geselecteerd. Deze projecten liepen van 1 december 2020 t.e.m. 30 november 2021.